Hayır Diyen Çocukla Başa Çıkma Yöntemleri
Yapılan araştırmaların sonucuna göre, insan beyninde 2 farklı dönemde nöron gelişimi anlamında büyük sıçramalar yaşandığı saptanmıştır. Bu dönemlerden ilki 2 yaş dönemi bir diğeri ise ergenlik dönemidir. Bu dönemlerde beyinde meydana gelen değişimler aynı zamanda kişilik gelişimini de büyük ölçüde etkilemektedir. Bu dönemler özellikle çocuklar için oldukça hassastır. Etraftan gelen her tepkiyi tehlike olarak algılayabilir. Mücadelesi kendini ve varlığını korumaktır. Bu sebeple ‘hayır’ kelimesine sıkı sıkıya bağlanırlar.
2 yaşındaki çocuğunuzun sebepsiz ağlama krizlerine, sürekli her şeye hayır demesine, hızlı bir şekilde değişen ruh haline mutlaka tanık olmuşsunuzdur. 2 yaş bebeklik döneminin ergenliği olarak da bilinir. Bu dönemde her şeyi reddederek ve hayır diyerek kendilerini gösterme yani varlık çabası içindedirler aslında. Yani ebeveynler için oldukça zorlu olan bu süreç aslında çocuğun kişilik gelişimi açısından faydalı ve olması gerektiği gibidir.
Peki, ebeveyn olarak siz bu süreçte neler yapabilirsiniz?
- Öncelikle bu davranışın temelinde yatan nedenler hakkında bilgi sahibi olmanız oldukça önemlidir. Çocuk bunu anne-babayı sinirlendirmek ya da sabırlarını denemek için değil kendi varlığını koruyabilmek adına yapar.
- Çocuk ‘yapabiliyorum’ duygusunu, özgüvenini kazanmak adına ebeveynlerine karşı direnç geliştirir. Böylece sözü geçen siz değil, o olur. Bu tarz çatışmalardan kaçınmak adına çocuğunuzu kendi kararlarını kendisi verebilmesi için destekleyin. Dışarı çıkarken giyeceği kıyafetten, yapacağınız aktivite seçimine kadar her konuda kendisinin fikrini almaya özen gösterin. Böylece kararlarına önem verildiğini hisseden çocuğun ebeveynlere karşı olan bu ‘hayır’ duvarı zayıflamaya başlayacaktır.
- Çocuğunuzdan ‘hayır’ cevabını aldığınız noktada ona seçenekler sunun. Bu durumun sınırlarını belirlemek şartı ile sunduğunuz seçeneklerden birini seçmekte ona özgür irade yetisini kazandıracaktır. Seçenekleri 2 ya da 3 şekilde olacak şekilde sınırlandırın. Örneğin, parka mı gitmek istiyorsun yoksa sinemaya mı? şeklinde belirgin seçenekler sunabilirsiniz. Cevap süresini de ‘1 dakika içerisinde bir seçim yapmazsan senin yerine ben bir seçim yapmak zorunda kalacağım.’ şeklinde bir sınırlama getirilmelidir.
- Çocuğunuzla hem aranızdaki iletişimi geliştirmek hem de hayır duvarını aşmak adına oyunlar oynayabilirsiniz. Örneğin, hayır kelimesini kullananın yanması ya da hayır yerine kullanılabilecek kelimeler ya da evet ile hayır arasında yer alan olabilir-belki gibi kelimelerin kullanımı şeklinde olabilir.
- Çocuklar bu dönemde özellikle ebeveynlerini rol model alırlar ve her konuda taklit etmeye çalışırlar. Yani bu dönem çocuğun görerek ve taklit ederek öğrendiği bir dönemdir. Bu nedenle ebeveynler olarak sizlerin de ‘hayır’ kelimesini az kullanmanız, hayır yerine başka alternatifler tercih etmeniz oldukça önemlidir.
- ‘Hayır’ duvarını aşmak konusunda ebeveynlerin taviz vermeden, tutarlı bir şekilde davranmaları çok önemlidir. Doğru üslup ve iletişim yöntemleri ile bu sınırı korumanız size yardımcı olacaktır.
