Yaşlılığın Psikolojisi
Bir Yolculuk Hikayesi: Yaşlılık Psikolojisi
“Yaşlanmak” duyduğumuzda her birimizi korkutan, içimizin derin bir endişe duygusu ile kaplanmasına sebep olan ağır bir kelimedir. Aslında yaşlılık bir durum değil, hayatımız boyunca süren bir yolculuktur. Terminolojik olarak bakıldığında ise, bireyin zihinsel, fiziksel ve ruhsal yeteneklerinin kaybı anlamına gelmektedir. Her birimizin zamanı geldiğinde yürümek zorunda kalacağı bu yolda onlara elimizden gelen desteği sağlamak, fiziksel ve duygusal anlamda yanlarında olmak, içinde bulundukları durumu anlamak oldukça önemlidir. Bu durum onların yolculuklarının son aşamasında olabildiğince kaliteli zaman geçirmelerine, büründükleri bu korkutucu psikolojiden uzaklaşmalarına, daha huzurlu ve mutlu bireyler olarak yolculuklarını tamamlamalarına sebep olacaktır.
Kıymetli büyüklerimizin yürüdüğü bu yolda peki bizler onların daha iyi hissedebilmesi adına neler yapabiliriz?
- Bu süreçte yaşlılarımızın hem fiziksel hem de ruhsal bakımlarına destek olmalıyız.
- Onlara içinde bulunduğumuz hayatın değiştirilemeyecek bazı gerçeklerinin olduğunu ve bu gerçekleri kabullenmeleri gerektiğini anlatmalı ve öğretmeliyiz.
- Bireyin kendini kabullenmesi, kendi varlığından ve durumundan hoşnut olması yaşlılık döneminin de rahat geçmesi açısından oldukça önemlidir.
- Onlara geçmişteki başarılarını, güzelliklerini ve anılarını sık sık hatırlatın. Yaşlılık psikolojisine kapılmış bir birey kendini oldukça yetersiz ve işe yaramaz hissedecektir. Ancak etrafındaki sevdiklerinden geçmiş hikayelerini ve başarılarını duymak ona gençken başardığı şeyleri hatırlatacak ve kendini çok daha iyi hissettirecektir.
- Onları kontrol ve gözlem altında tutun. Anne-babalarımız yaşlandıkça ve bizler büyüdükçe birbirimizden uzaklaşıyor olmamız kaçınılmazdır. Ancak kendi hayat koşuşturmacamız içinde onlarında hayatlarında gerçekleşen değişiklikleri kaçırmamamız gerekmektedir. Örneğin, artık kendi kişisel bakımını yapamıyorsa, daha az yemek yiyorsa mutlaka ortada yolunda gitmeyen bir şeyler vardır. Bunları fark edip, müdahale etmeliyiz.
- Ortaya çıkabilecek sorunları, riskleri değerlendirin ve gerekiyorsa profesyonel yardım alın. Yaşlı anne-baba veya yakınınız fiziksel/zihinsel açıdan giderek kötüleşen bir tablo seyrediyorsa mutlaka ya sizin ya da bu işi profesyonelce yapan yaşlı bakım personellerinin gözetiminde hayatını sürdürmesi gerekmektedir. Kendi iş yoğunluğunuzdan ya da hayat şartlarınızdan dolayı bireysel olarak ilgilenemiyorsanız onun için en iyisi olacak şekilde durumu planlayabilirsiniz. Günümüzde bu işi profesyonel anlamda yapan yaşlı ve hasta bakıcılar bulunmaktadır. Böyle bir bakıcı hem yaşlı yakınlarınıza arkadaş olacak hem de onların eksik yönlerinde destek olabilecektir.
- Kendinizi asla suçlu hissetmeyin! Anne veya babanızın yaşlanması, yeterlilik ve yeteneklerini kaybediyor olması sizin suçunuz değil. Hayatın doğal akışı içerisinde ilerleyen bu durum karşısında elinizden gelen en iyi şartları onun için sağladıktan sonra gerisi için endişelenmek ancak sizin daha fazla yıpranmanıza sebep olacaktır.
- Yaşlılık psikolojisi içine giren bireyler için kaçınılmaz olan durumlardan biri de depresyondur. Önceden yapabildiği şeyleri artık yapamıyor olmak, fiziksel aktivitelerde zorlanmak, unutmak, hatırlayamamak vb. gelişen tüm bu değişimler yaşlı yakınlarımızı psikolojik açıdan oldukça yıpratır ve depresif bir ruh haline bürünmelerine sebep olabilir. Böyle durumlarda mutlaka bir profesyonelden yardım alın. Ve olabildiğince güler yüzlü, sıcakkanlı ve arkadaşça ona yaklaşın ve yanında olduğunuzu hala çok değerli olduğunu ona hissettirin.
