Çocuklarda Endişelenme ve Stres

AMAN DİKKAT! ÇOCUKLAR DA STRES YAŞAYABİLİR

Çağımızın hastalığı, stres! Gelişen yaşam şartları ve değişen dünyada her bireyi etkisi altına alan, pek çok fiziksel ve ruhsal sorunun nedeni olan şeydir stres. Çoğumuz bu durumu yalnızca yetişkin bireylerin yaşadığını ve deneyimlediğini düşünebiliriz ancak sanılanın aksine çocuklarda endişelenebilir ve stres yaşayabilir. Üstelik biz yetişkinlerin bile baş etmekte oldukça zorlandığı stres konusunda onlar tamamen deneyimsiz ve desteksiz kalıyor. Çocuklarda stresi deneyimle aslında bebeklik dönemlerinden başlıyor ve her yaş döneminde farklı şekillerde ve şiddetlerde ortaya çıkıyor. Bebeklik döneminde anneden ayrılma kaygısı, hayatta kalma isteği gibi sebepler strese neden olurken çocuğun yaşı ilerledikçe stresin kaynakları da farklılık gösteriyor.

Peki, başlıca stres kaynakları neler olabilir?

• Aile içerisinde yaşanan stres – Anne ve baba arasında yaşanan kavgalar, tartışmalar ya da şiddet.
• Kardeş kıskançlığı – Aileye yeni bir bireyin katılması, anne-babanın ilgi ve sevgisinin dağılması çocuğu oldukça büyük bir stres durumu içerisine sokabilir.
• Okul problemleri – Ders zorluğu, ödev fazlalığı, okul başarısızlığı gibi durumlar olabilir.
• Sınav stresi – Çocukların belirli bir yaştan itibaren sürekli olarak sınavlara girmeleri, geleceklerini belirleyecek olduğunu düşündürtmek bu noktada çocuğun aşırı kaygı duymasına ve stres yapmasına neden olur.
• Paylaşılmayan korku ve kaygılar – Çocuğun aile ile paylaşmaktan çekindiği konular olabilir. Bu noktada yaşanan durumun kendisi kadar aileden saklanmaya çalışılması da çocuk için oldukça stresli bir durumdur. Örneğin, çocuğunuz okulda büyük sınıflardan bir çocuk tarafından şiddet görüyor olabilir fakat bunu sizden saklamaya çalışıyor, böylelikle vücudundaki morlukları gizlemeye çalışıyor olabilir. Burada yaşanan olayın zorluğu kadar aileden saklamak için yaşadığı streste oldukça yıpratıcı olabilir.

Ebeveyn olarak çocuğunuzun yaşadığı stresi en aza indirgemek için neler yapabilirsiniz?

Çocuğunuzun yaşadığı stresi, kaygıyı ve endişeyi en aza indirmek ya da önlemek tamamen ebeveynlerin elinde olan bir durumdur. Bu noktada yapmanız gerekenler şu şekildedir;

• Öncelikli olarak yapılması gereken ilk adım çocuğunuzu stres, kaygı ya da endişeye sebep olan durumla yüzleşmesi için cesaretlendirmenizdir. Bu yüzleşmeyi sizin yapmanız, korkusunun üzerine gitmesi için onu zorlamanız kesinlikle doğru değildir. Yapılması gereken şey, çocuğunuzu korkusu ile yüzleşecek duruma gelene kadar yani kendisini hazır hissedene kadar desteklemenizdir.
• Çocuklar genelde karşılaştırılma, kıyaslanma, başarı gibi kavramların arasında kaybolurlar ve bu durum onların kaygılanmalarına neden olur. Ebeveynlerinin gözünde iyi bir çocuk olmanın yolunun her şeyi hatasız ve kusursuz yapmaktan, mükemmel olmaktan, çok başarılı olmaktan geçtiğini sanarlar. Anne-baba olarak yapmanız gereken hayatta hatalara ve yanlışlara da yer olduğunu, kimsenin mükemmel olmak zorunda olmadığını anlatmalısınız.
• Çocuğunuzla birlikte kaliteli vakit geçirmek, onu rahatlatıcı ve eğlendirici etkinlikler planlamak bu süreci atlatmanızı oldukça kolaylaştıracaktır. Çocuk, bu süreçte hem onun yanında olduğunuzu hissedecek hem de eğlenceli aktiviteler ile uğraşırken strese neden olan konuyu zihninden uzak tutacaktır.
• Çocuğunuzla olan ilişkinizde takdir ve teşekkürü eksik etmeyin. Bu süreç içerisinde yaptığı davranışlarda ya da gösterdiği değişimlerde, kat ettiği ilerlemelerde onu mutlaka ödüllendirin ve tebrik edin. Bu şekilde onu süreçle ilgili olarak yüreklendirmiş olacaksınız.
• Ebeveynler olarak sakinliğinizi koruyun ve problemi çözme aşamasında çocuğunuza destek olmak için elinizden geleni yaptığınızdan emin olun. Şuanda yaşamakta olduğu bu durumla kendi başına mücadele edebilmesine izin verin. Problem çözme aşamasında, problemi onun yerine çözmek yerine ona destek olun ve kendi başına başarabilmesi için yardımcı olun. Böylece yaşadığı bu stresli durum ona yeni bir deneyim ve beceri kazandırmış olacaktır. Bu da çocuğunuzun daha güçlü bir kişilik yapısına sahip olmasına olanak tanır.
• Çocuklar çoğunlukla ebeveynlerini kendilerine örnek alır ve taklit ederler. Siz de anne babalar olarak stresle nasıl baş ettiğinizi, bir problemi nasıl çözdüğünüzü çocuğunuza anlatın ve gösterin. Böylelikle çocuğunuz sizin baş etme yöntemlerinden yola çıkarak bu sorunun üstesinden gelebilmek için kendine has yeni methodlar geliştirmeyi deneyebilir. Ya da sizin başarabildiğinizi gördüğünde kendisinin de başarabileceğine inanmaya başlar.