Hayır Demeyi Öğreniyorum

HAYIR, DEMEYİ ÖĞRENİYORUM!

Bir çoğumuzun farkında olmadan kapıldığı, bazen içinde boğulduğumuz bunalma hissinin temelinde yatan ve en önemlisi kendimizi yorgun, bitkin, güçsüz hissetmemizin neredeyse en önemli sebeplerinden biridir “hayır” diyememek. Konu hakkındaki farkındalığımız çok fazla olmasa da aslında hayır diyememekte psikolojik ve de sosyal etkileri bulunan bir hastalıktır. Hatta çoğu zaman fiziksel rahatsızlıklara bile sebebiyet verebilir.

• Birisi sizden bir şey istediğinde hayır demekte zorlanıyor musunuz?
• Aslında hiç istemediğiniz halde karşınızdakini üzmemek için ne isterse yapıyor musunuz?
• Kendi istek, beklenti ve ihtiyaçlarınızı göz ardı edip sürekli başkaları için mi endişe duyuyorsunuz?
• Kendi işlerinizi erteleyip önceliği başkalarının işlerine mi veriyorsunuz?
• Sürekli kendinden bir şeyler veren, çabalayan taraf olarak kendinizi mi görüyorsunuz?

Yukarıdaki sorulara “EVET” cevabını veriyorsanız siz de “HAYIR” diyememe hastalığına yakalanmış olabilirsiniz!

Kişilik gelişimindeki sorunların ve psikolojik rahatsızlıklarının temelinde yatan çoğu problemin sebeplerinden birisi “sınır problemi”dir. Sınırlarını belirlememiş veya belirlemiş ancak koruyamayan her birey aslında mutlaka hayatının bir noktasında tıkanma yaşayacak ve bu tıkanma sebebi ile de bunalmış, yorgun hissedecek hatta çoğu zaman depresif duygular ağır basacaktır. Yaşadığımız çoğu depresif halin, bizi olduğumuzdan yılgın, güçsüz hissettiren duygunun temelinde yatan şeyin sebebi almamız gerekenden çok daha fazla yük almamızdır. Sosyal ilişkilerinizde sınırlarınızı belirleyemediğinizde ya da koruyamadığınızda kişisel alanlarınız; sürekli olarak ihlal edilen, yabancıların diledikleri gibi ayak bastıkları, kendi duygularınızı koruyamadığınız güvensiz bir yer haline gelir.

Peki, istemediğiniz halde neden evet diyorsunuz bunu hiç düşündünüz mü? Çünkü genelde hayır diyemeyen kişilerin hissettiği temel duygular ve taşıdıkları kaygılar şunlardır; dışlanma korkusu, kaybetme korkusu, aşağılanma korkusu, yalnız kalma korkusu. Aslında durum şu şekilde, hayır dediğiniz zaman karşınızdaki kişinin kırılacağı, artık sizi sevmeyeceği ve onu kaybedeceğiniz gibi yanlış bir algıya kapıldığınız için çoğu zaman istemediğiniz halde evet diyor, kişisel sınırlarınızda insanların rahatça dolaşmalarına izin veriyorsunuz. Bu durumu değiştirmek tamamen sizin elinizde ve sandığınızdan çok daha kolay. Üstelik hayır deme becerisini kazandığınız zaman, hayatınızın ne kadar çok değiştiğine ve kolaylaştığına oldukça şaşıracaksınız.

“Hayır” diyebilmek için neler yapmalı?

1. Öncelikli olarak ufak şeylere “hayır” diyerek başlamak sizin için daha kolay olacaktır.
2. Sınırlarınızı belirleyin! Birey olarak belirli limitlere sahip olmamız, sosyal ilişkiler sırasında aslında her iki tarafı da koruyucu bir bariyer görevi görür. Sınırlarınızı belirledikten sonra davranışlarınızı bu sınırları korumaya yönelik olarak oluşturmaya çalışmalısınız.
3. Kendinizi çok fazla açıklamaktan sakının. Örneğin, bir iş arkadaşınız sizden bir şeyi yapmanızı rica etti ancak o anda çok meşgulsünüz ve yapamayacak durumdasınız. Karşınızdakine “hayır” şuan bu işi yapamam dedikten sonra kendinizi suçlu hissedip gereksiz açıklamalarda bulunmamalısınız.
4. Bir karar vermeniz gerektiği zaman kendinize bunu gerçekten isteyip istemediğinizi sorun. Eğer istemediğiniz bir durum varsa bunu doğru üslupla reddedin. Sadece gerçekten istediğiniz, ihtiyacınız olan şeylere “evet” deyin.
5. Ne istediğinizi açık ve net bir şekilde dile getirmekten çekinmeyin. Siz ne istediğinizi söylemeden karşınızdakinin sizin neye ihtiyacınız olduğunu anlaması pekte mümkün olmayacaktır.
6. Dengeyi sağlamak için çabalayın! Hayır demeyi denemeye başlayan her birey genelde önüne gelen her şeye “hayır” deme eğiliminde olur ve bu noktada aslında istediği şeyleri de kaçırmış olur.
7. Hayır diyebilen bir insan olmak, kırıcı, kavgacı ve umursamaz bir insan olmak demek değildir bunu asla unutmayın. Bu noktada ne kavgacı olmalısınız ne de çok sessiz kalmalısınız.
8. Size gerçekten değer veren, ne hissettiğinizi ve düşündüğünüzü önemseyen insanları hayatınızda tutmaya özen gösterin. Böylece, karşınızdakini kaybetme korkunuzu en aza indirmiş olacaksınız.

Paulo Coehlo’nun da dediği gibi; başkalarına “evet” derken, kendinize “hayır” demediğinizden emin olmalısınız.