Üstün Zekalı Çocuklar

ÇOCUĞU ÜSTÜN ZEKALI OLAN ANNE-BABALAR İÇİN TAVSİYELER

Üstün zekalı yani aynı zamanda üstün yetenekli olan çocuklar, genel anlamda ve bazen belirli konularda yaşıtlarına göre çok daha başarılı, aktif, yaratıcı olan aynı zamanda dikkatini kusursuz şekilde toparlayabilen ve daha uzun süre aktif tutabilen çocuklardır. Üstün zekalı çocuklar da kendi aralarında zeka alanlarına göre farklılık göstererek ayrışırlar. Örneğin, bir çocuk matematiksel zeka anlamında ilerde iken diğer çocuk uzamsal zeka alanında ya da görsel zekâ alanında ilerde olabilir. 1983 yılında Howard Gardner’ın öne sürdüğü çoklu zeka kuramında, zekanın tek boyutlu olmasından ziyade farklı alanlarda baskın olabilen ve çeşitliliği olan bir olgu olduğunu savunmuştur.

Peki, çocuğumun hangi zeka alanında üstün olduğunu nasıl anlarım?

Genellikle çocuklar yalnızca akademik anlamda sınanabildikleri için en kolay şekilde üstünlüğü anlaşılabilen zeka türleri akademik zeka dediğimiz yani matematiksel, analitik, uzamsal, sözel zekadır. Bu noktada çocuğun etkin olduğunu zeka alanını keşfetmedeki en büyük sorumluluk ebeveynlerdedir. Ailenin çocuğunu dikkatli bir şekilde gözlemlemesi, gerekli testleri yaptırması gerekmektedir. Testler ile ortaya konulamayan zeka türlerini için örneğin, doğa zekası, sosyal zeka, sanatsal zeka vb. ailenin çocuklarını gözlemlemesi ve yatkınlıklarını keşfetmesi oldukça önemlidir.

İşte üstün zekalı çocuklarınızın kendilerini daha iyi ifade edebilmeleri ve içlerinde sahip oldukları potansiyeli çıkartabilmeleri için dikkat etmeniz gerekenler şunlardır:

Ebeveyn olarak çocuğunuza karşı iyi bir gözlemci olmayı öğrenmeniz gerekmektedir. Bu ondaki değişimleri ve farklılıkları en hızlı şekilde keşfetmenize olanak sağlayacaktır.
Üstün zekalı bir çocuğa sahip olmak her ne kadar gurur verici bir durum olsa da aynı zamanda da oldukça zorlayıcı yanları da bulunmaktadır.
Ebeveynler olarak çocuğunuzla gurur duymanız oldukça normaldir ancak bu durumu çocuğunuza aşırı şekilde yansıtmak, onu sürekli övmek, poh pohlamak ve çocuğunuza karşı yüksek beklentiler duymak onun kişilik gelişimi açısından tehlikeli olabilir. Unutmayın o üstün zekalı da olsa yalnızca bir çocuk!
Çocuğunuzla açık iletişim kurmaya çalışın. Onu dinlemeye ve anlamaya özen gösterin.
Üstün zekalı çocuklar çoğu zaman yaşıtlarından üstün ve önde oldukları için sosyal ilişkilerde dışlanabilirler ya da sorun yaşayabilirler. Bu nedenle ebeveynler olarak çocuğunuzun kendisi gibi üstün yetenekli olan çocuklarla bir araya gelmesine, iletişim kurmasına, arkadaş olmasına yardımcı olmanız doğru olacaktır.
Üstün yetenekli çocuklar çoğu zaman sorumluluklardan, ödevlerden kaçma eğiliminde olurlar. Çünkü ödevler ve sorumluluklar onlar için çok kolay olduğundan vakit kaybı olarak ve sıkıcı bulurlar. Bu durumda mutlaka çocuğunuza sorumluluk almayı uygulama yolu ile öğretmelisiniz.
Özel yetenekli çocuklar sürekli olarak düşünme, sorgulama ve soru sorma halinde olurlar. Anne – baba olarak onu bu süreçte desteklemeniz, sorduğu sorulara sabırla karşılık vermeniz, merak ettiği şeyleri araştırmasına yardımcı olmanız büyük önem taşımaktadır. Aksi takdirde merakına ket vurulan çocuğun yetkinlikleri körelecek ve sahip olduğu potansiyele ulaşamayacaktır.
Çocuğunuzu sadece akademik anlamda değil sosyal anlamda da desteklemeniz gerektiğini unutmayın. Üstün zekalı çocuğunuzu yalnızca akademik başarı odaklı destekler ve yetiştirirseniz kişiliğinin pek çok yönü eksik kalacak ve ilerde sosyal anlamda oldukça sorun yaşayacaktır.
Üstün zekalı çocuklar için yapılan çalışmaları, etkinlikleri ve eğitimleri mutlaka takip edin ve bu etkinliklere çocuğunuz ile birlikte katılım sağlamaya özen gösterin. Unutmayın onun kendini en iyi hissedeceği yerlerden birisi kendine benzer insanlar ile bir arada olacağı yerlerdir!
Çocuğunuza üstün zekalı da olsa her zaman başarmak, kazanmak zorunda olmadığını bazen bazı şeylerde insanların başarısız olabileceğini, kaybedebileceğini ya da yenilebileceğini mutlaka öğretmelisiniz. Aksi takdirde çocuğunuz olası başarısızlıklara karşı savunmasız kalacak ve aldığı ilk darbede ağır bir aşağılık duygusuna kapılacaktır.
Çocuğunuzla birlikte belli aktiviteler yapmaya, kaliteli vakit geçirmeye, onun sevdiği tarzda oyunlar oynamaya, sohbetler etmeye mutlaka özen göstermelisiniz. Bu durum onun kendini yalnız hissetmesinin önüne geçecek aynı zamanda da hem sosyal anlamda hem güven anlamında gelişecektir.
Üstün zekalı bir çocuğa sahip olmak başta da söylediğim gibi hem oldukça gurur verici hem de zorlayıcı bir durumdur. Bu noktada hem kendinizin hem de çocuğunuzun çıkma girdiğini düşündüğünüz anda mutlaka bir uzmandan destek almalısınız. Hatta çoğu zaman bu durumu bile beklemeden, yardım alan ailelerin üstün yetenekli çocukları ile çok daha sağlıklı ilişkiler kurdukları gözlenmiştir.